{
    "title": "Dalga Çeşitleri",
    "image": "https://www.cesitleri.gen.tr/images/Dalga-Cesitleri-13581.jpg",
    "date": "20.01.2024 07:43:28",
    "author": "Emel yildiz",
    "article": [
        {
            "article": "<div><b>Dalga Çeşitleri,</b> dalga hareketi madde moleküllerinin titreşim hareketlerinden meydana gelir. Su dalgası gibi bazı dalgalar gözle görülebilir dalgalar olmasına rağmen, ses dalgası, deprem dalgası, elektromanyetik dalgalar ise gözle görülmez. Bu tür dalgaların yaratmış oldukları etkiyi hissederiz sadece. Doğada bulunan <b>dalga çeşitleri</b> oldukça fazladır. <b>Dalga çeşitleri</b> elektromanyetik ve mekanik dalgalar olmak üzere iki kısımda incelenir. Mekanik dalga çeşitleri dendiğinde su, ses, tanecik dalgaları akla gelir. Elektromanyetik dalga çeşitlerinde ise ışık, radyo, televizyon ve telefon sinyalleri örnek olarak gösterilebilir. <b>Dalga çeşitleri</b> hakkında biraz daha bilgi edinmek için genel olarak bir inceleme yapalım.</div><div><br></div><div><b>Dalga çeşitleri nelerdir?</b></div><div><br></div><div>Dalga kavramı aslında soyut bir kavramdır. Esnek bir ortamda meydana gelen şekil değişimine dalga ve oluşan dalganın bu esnek ortamda yayılma hareketine dalga hareketi adı verilir. Başka bir deyişle dalga, titreşim hareketi sayesinde ortama aktarılan enerjinin başka bir yere iletilir iken oluşturduğu şekil değişimidir. <b>Dalga çeşitleri</b> enerji taşırlar. Bir ortamda dalga meydana gelebilmesi için mutlaka bir dalga kaynağı olmalıdır.</div><ul><li><b>Ses dalgaları,</b> doğada çeşitli frekanslarda sesler çıkarmak sureti ile iletişim kuran, haberleşen, birbirini anlamaya çalışan pek çok canlı türü vardır. Her canlının duymakta olduğu ses frekansları da farklı, farklıdır. İnsan kulağının her sesi duyması mğmkğn değildir. Fakat insan kulağı hassas işitme sınırları içerisinde yer alır. Konuştuğumuz kişinin yüzünü görmesek bile sesin kime ait olduğunu anlamamız bundandır. Bir maddenin titreşimi sonucu ortaya çıkan enerji türüne ses adı verilir. Ses dalgalarında genlik ve frekans olmak üzere, iki önemli özellik bulunur. Ses <b>dalga çeşitleri</b> incelik ve kalınlığına göre ayırt edilebilir. Frekansı yüksek olan ses ince frekansı düşük olan ise kalındır.</li><li><b>Deprem dalgaları,</b> mekanik dalgalardır. Yerkabuğunun içerisinde meydana gelen kırılmalardan dolayı ani olarak ortaya çıkan titreşim hareketinin dalgalar halinde yayılarak yeryüzünü sarsması deprem olarak bilir. Yerkabuğunda meydana gelen herhangi bir deprem veya patlama sırasında çok büyük bir enerji açığa çıkar. Deprem dalgaları elastik dalgalar olup ortama yayılma özelliği gösterir. Deprem sonrası açığa çıkan enerji cisim ve yüzey dalgaları olarak yayılır. Cisim dalgaları tüm yüzeyde yayılma gösterirken yüzey dalgaları ise yerküre yüzeyinde paralel olarak yayılım gösterir.</li><li><b>P dalgası,</b> yer içerisinde en hızlı yayılan ve ilk olarak algılanan dalgalardır. Boyuna dalgalar olarak adlandırılırlar. Bu dalgalardan dolayı dalgaların yayılma doğrultusu üzerinde bulunan taneciklerin ileri geri hareketi sıkışma ve genişleme oluşturur. Sıkışma dalgaları itme çekme hareketine sebep olduğundan geçtikleri ortamı hacim olarak değiştirirler.</li><li><b>Love dalgası,</b> bu dalganın oluşabilmesi için elastik, tek düzey ve yarı sonsuz bir yüzey katmanı olması gerekir. Bu görevi yapan ise yerküre kabuğudur.</li><li><b>S dalgası,</b> S dalgaları yayılırken, tanecikler yayılma doğrultusunda dik aşağı yukarı veya sağa sola titreşim oluştururlar. Yayılma özelliğine sahip olan S dalgaları, kesme ve burulma yaparak geçtikleri ortamda şekil bozukluğuna sebep olurlar.</li><li><b>Rayleigh dalgaları,</b> su birikintisinde yayılan dalgalar gibi yer yüzeyi boyunca yuvarlanarak ilerleyen <b>dalga çeşitleri</b> olup, yer yuvarlanması olarak da bilinmektedir.</li><li><b>Elektromanyetik dalgalar,</b> bu dalgaların yayılması için herhangi bir ortama ihtiyaç yoktur, örneğin güneşten dünyaya gelen ışıklar arada herhangi bir ortam olmadan direk yayılırlar. Uydu telefonlarının çalışması, verici istasyonlarından ulaştırılan televizyon görüntüleri, radyo yayınları, manyetik rezonans cihazlarından görüntü alınması elektromanyetik <b>dalga çeşitleri</b> arasındadır.</li><li><b>Soluğan dalgalar,</b> açık denizlerdeki fırtınalar yüzünden oluşan dalgaların uzak mesafelerdeki kıyılara ulaşmasıdır. Uzun periyotlu dalgalardır.</li><li><b>Ender dalga,</b> hemen hemen her fırtınada düzensiz dalgalar dizini şeklinde kısa aralıklı bazen bir iki küçük dalgadan bazen de çok büyük dalgalardan oluşur.</li></ul>"
        }
    ]
}