Fosiller, canlıların ölmesi ve üzerinden uzun bir zaman geçmesi ile oluşan kalıntılara verilen isimdir. Fosil çeşitleri, biriken maddenin türüne göre adlandırılmaktadır. Genellikle bitki fosilleri ve hayvan fosilleri olarak sınıflandırılırlar. Fosiller, genellikle oyuk ve çukur şeklinde olan yeryüzü şekillerinde birikirler. Bu biriken maddeler, yüz yıllar geçtikten sonra bilimsel araştırmalar ve çeşitli endüstriyel kullanımlar için değerlendirilebilir hale gelirler.
- Sert Kömürler: Nemli ve kül içermeyen fosil çeşididir. Ayrıca 5700 kcal/kg üzerinde büyük enerji değerine sahip olan kömürlerdir. Üç alt sınıfa ayrılırlar: uçucu madde içeriği, birim enerji değeri ve kömürleşme derecesi. Taş kömürü ve antrasit, bu sınıfın en önemli iki alt kategorisidir.
- Antrasit: Fosil çeşitlerinden en eski ve karbon yönünden en zengin kömür türüdür. Bu fosilin oluşumu yaklaşık 300 milyon yıl öncesine dayanmaktadır. Antrasitin karbon yüzdesi %90-95 arasında değişmektedir.
- Taş Kömürü: Antrasit kadar eski olmamakla beraber, 200-250 milyon yıllık bir geçmişe sahip olduğu tahmin edilmektedir. Taş kömürünün karbon yüzdesi %80-90 civarındadır.
- Kahverengi Kömürler: Nemli ve kül içermeyen bir fosil türüdür. Enerji değeri sert kömürlerden daha düşüktür ve yaklaşık 5700 kcal/kg altındadır. Bu kömürler, toplam nem içeriği ve birim enerji değerine göre alt sınıflara ayrılırlar.
- Linyit: Oluşumu tamamlanmamış kömürlerdir. Yaklaşık 60 milyon yıl önce meydana gelmeye başladığı düşünülmektedir. Linyitte su ve birçok yabancı madde bulunur. Karbon yüzdesi %65-70 arasındadır. Ülkemizde geniş linyit sahaları bulunmaktadır ve bu sahalardaki linyit kömürünün ısıl değeri 1500 kcal/kg arasında değişiklik göstermektedir. Ülkemizdeki toplam linyit rezervinin yaklaşık %68'i düşük kalorili fosillerden oluşmaktadır. Linyit, genellikle enerji elde etmek amacıyla termik santrallerde, demir-çelik sanayisinde ve şeker fabrikalarında kullanılır.
- Turba: Daha çok bataklık yerlerde rastlanan en genç fosil çeşitleridir. İçindeki su miktarı yüksektir ve karbon yüzdesi %60'ı geçmez. Düşük ısıl değere sahip olması ve iyi yanmaması nedeniyle ekonomik değeri düşüktür. Turba 1000 kcal/kg ve altında, linyit 1000-5700 kcal/kg, taş kömürü 5700-7000 kcal/kg arasında, antrasit ise 7000 kcal/kg üzerinde ısı vermektedir.
- Petrol: Özellikle denizde yaşayan bitkilerin ve hayvanların çürümesi sonucu meydana gelen bir mineral kaynağıdır. Hayvan ve bitki kalıntılarının çürümesinin ardından belirli bir yoğunlukta ve kalınlıkta, tabakaların içerisinde yalnızca mineral yağlar kalır. Bu mineral yağlar, milyonlarca yıl boyunca gerçekleşen kimyasal değişimler sonucunda petrol haline gelir. Ağır çamur ve kaya tabakalarının altında milyonlarca yıl boyunca kalan bu bitki ve hayvan kalıntıları, sonunda petrole dönüşür.
|
