Çelik Çeşitleri
Çelik çeşitleri, Dünya Çelik Birliği'ne göre fiziksel, kimyasal ve çevresel özellikleri birbirinden farklı 3500 'den fazla tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Özünde çelik, demir ve karbonda oluşması ile içerisinde alaşım seviyesini belirleyen diğer bazı elementler de bulundurmaktadır. Çelikteki karbon içeriği %0,1 - 1,5 arasında değişmektedir, yaygın olarak kullanılan çelik çeşitleri, %0,1 - 0,25 arasında karbon içermektedir.
Manganez, fosfor, kükürt gibi elementler, tüm çelik çeşitlerinde bulunmaktadır ancak manganez yararlı etkiler sağlarken, fosfor ve kükürt çeliklerin mukavemet ve dayanaklılığını olumsuz etkilemektedir. Farklı uygulama alanları için, farklı çeşitlerde çelik tipleri üretilir ve bu özelliklere dayalı olarak da çelik çeşitlerini ayırmak için çeşitli derecelendirme sistemleri kullanılmaktadır. Çelikler genel olarak kimyasal kompozisyonlarına bağlı olarak 4 ana grup altında sınıflandırılabilir.
Kimyasal kompozisyonlarına göre çelik çeşitleri- Karbon çelikleri,
- Alaşımlı çelikler,
- Paslanmaz çelikler,
- Takım çelikleri
Karbon çelikleri: az miktarda alaşım elementleri içerir. Toplam çelik üretiminin %90'ını oluşturmaktadır. Karbon çelikleri ayrıca karbon miktarına da bağlı olarak, düşük karbonlu çelikler (%3'e kadar karbon), orta karbonlu çelikler (%0,3-0,6 karbon) ve yüksek karbonlu çelikler (%0,6 karbon) olarak 3 gruba ayrılabilir.
Alaşımlı çelikler: alaşım elementleri olarak manganez, nikel, titanyum, bakır, krom ve alüminyum gibi maddeler içerirler.
İçerisinde bulunan bu elementlerin miktarına bağlı olarak da çeliğin mukavemet, korozyon dayanımı, biçim alabilirlik, kaynak yapılabilirlik ve süneklik gibi özellikleri değişiklik göstermektedir. Çelik alaşımları için uygulama alanları; boru hatları, otomobil parçaları, elektrik jeneratörleri ve elektrik motorlarını örmek olarak gösterebiliriz.
Paslanmaz çelikler: genel olarak ana alaşım elementi olarak %10-20 arasında krom içerir. Yüksek korozyon direncine sahiptir, krom sayesinde normal çelikten 200 kat daha fazla korozyon direnci söz konusudur. Bu çelikler kristal yapısına bağlı olarak östenitik ferritik ve martensitik olmak üzere üçe ayrılırlar. - Östenitik: Östenitik çelikler, genellikle %18 krom, %8 nikel ve %0,8'den daha az karbon içerirler. Genel paslanmaz çelik pazarının çok büyük bir bölümünü oluştururlar.
- Ferritik: Molibden, alüminyum ve titanyum gibi elementler ile az miktarda nikel ve krom içerir. %0,1'den az karbon ihtiva ederler. Bu manyetik çelikler ısıl işlemden geçirilmezler ve soğuk işlem metotları ile güçlendirilirler.
- Martensitik: Kromi nikel ve %1,2'ye kadar karbon içerirler. Bu tür çelikler, bıçak, kesici takımlar ve diş cerrahisi gibi alanlarda kullanılmaktadır.
Takım çelikler: Takım çelikleri, molibden, kobalt, vanadyum gibi elementler içerir, ısı direnci yüksektir. Kesme ve delme ekipmanları için idealdir. Bu çelik çeşidi, otomotiv ve inşaat sanayinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
21.01.2024 13:12:41
Çelik Çeşitleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
