Koşma Çeşitleri
Koşma çeşitleri, halk edebiyatındaki bir nazım türüdür. 11 li hece ölçüsü kullanılarak yazılan koşmaların konuları genellikle aşk, kahramanlık, toplumsal olaylar, ayrılık acısı olmaktadır.
Koşmanın özellikleri nelerdir?- Halk edebiyatının en sevilen ve en fazla kullanılan nazım türüdür.
- Dörtlükler şeklindedir.
- 3 ya da 5 adet dörtlükten meydana gelir.
- Hece ölçüsü olarak 11 li hece ölçüsü kullanılır.
- Şair son kıta da adı ya da mahyasını kullanır.
- Bu şiirler genellikle kahramanlık, ayrılık acısı, doğa sevgisi gibi konularda yazılır.
Konularına göre koşma çeşitleri
Güzelleme; koşma çeşitleri arasında en fazla tercih edilen lirik şiirlerdir. Güzellemede sevilen şey bu bir nesne, doğa sevgisi, sevgili olabilir övülerek anlatılır.
Güzellemenin özellikleri nelerdir?- Eğer sevgiliye yazılan bir şiir ise ona karşı olan duygular aşırı abartılarak anlatılır. Sevgili övülerek konu edilir.
- Konu edilen şeyin güzel tarafları ele alınarak abartılı bir şekilde anlatılır. Bu sevgili ise saçları, gözleri, dudakları olabilirken doğa ise doğal güzellikler ön plana çıkarılır.
- Güzellemeler divan edebiyatında gazellere benzerler. Her ikisinde de beğenilen nesnelerin ya da kişilerin iyi yönleri övülerek anlatılır.
- Güzelleme denince akla gelen ilk isimler Karacaoğlan ve Rusatidir.
- Cemal Süreyya da sevgilisine yazdığı şiirine güzelleme diyerek bu konuda eserler vermiştir.
- Halk tarafından en fazla bilinen ve kullanılan koşmaların içindeki güzelleme çok da sevilir.
Koçaklama; konuları kahramanlık olan şiirlerdir.
Koçaklama özellikleri nelerdir?- 11'lik hece ölçü kullanılarak dörtlükler halinde yazılır.
- Koçaklama da konular coşkulu, heyecanlı bir şekilde söylenir.
- Koçaklama da en güzel örnekler Köroğlu ve Dadaloğlu tarafından verilmiştir.
- En meşhur koçaklama şairi Köroğludur.
Taşlama; toplumun yerinde gitmeyen, aksayan, hatalı görülen yanlarını alay ederek dile getirmeye taşlama denir. Koşma çeşitleri içinde olan taşlama anlam olarak eleştirme demektir.
Taşlamanın özellikleri nelerdir?- Taşlamanın konusu bir insan olabileceği gibi örf, adet, beğenilmeyen uygulamalarda olabilir.
- Taşlamada eleştirme gülerek yapılır. Gülme bir uyarı demektir.
- Eleştirilerin dozu hafif olabileceği gibi çok ağır da olabilir.
- Taşlamada amaç görülen aksaklıkları düzeltmektir.
Yergi; bir olayın eksik beğenilmeyen taraflarını eleştirmek amaçlı yapılan yazılara denir.
Yerginin özellikleri nelerdir?- Yergi bu çeşitte konu daha çok kişilerdir
- Taşlamadan daha sert bir söylev olduğu gibi küfür bile edilebilir.
- Eleştirilerde kindar bir tutum vardır.
Ağıt; ölen kişilerin ardından veya deprem, sel, yangın gibi afetlerin arkasından içinde bulunulan üzüntülü durumu anlatmak için söylenen söylevlerdir. Söyleyen kişiye de ağıtçı denir.
Ağıt özellikleri nelerdir?- Halk edebiyatında çok fazla kullanılan bir türdür.
- Ağıt Türklerde ağıt geleneği çok eskilere dayanır.
- Deprem, salgın hastalık, sel gibi felaketler sonucu kaybedilen sevgilinin ardından veya çok sevilip kaybedilen bir eşyanın hayvanın ardından söylenir.
- Ağıtları genellikle kadınlar söyler ve çoğunun anonim olduğu bilinmektedir.
- Ağıtlar türkülerle yakın ilişki içerisindedir.
- Yaşanılan kederi, acıyı, üzüntüyü en iyi anlatan söylevlerdir.
Kurtuluş savaşı sonrası kaybedilen canlar için çok sayıda ağıtlar yakılmıştır.
21.01.2024 14:29:56
Koşma Çeşitleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|