Üreme Çeşitleri
Üreme çeşitleri, canlıların kendilerine benzeyen özellikler taşıyan yeni canlılar oluşturmalarına üreme denir. Hiçbir canlı hayatını sonsuza kadar devam ettiremez. Bu nedenle çoğalması gerekir. Canlıların ortak özelliklerinden biri de üremedir. Belli büyüklüğe ve olgunluğa erişen bütün canlılar üreyerek soylarını devam ettirirler. Canlılarda üreme eşeyli üreme ve eşeysiz üreme olmak üzere ikiye ayrılır.
1-Eşeysiz üreme, canlının gamet meydana getirmeden yeni canlı oluşmasına eşeysiz üreme denir. Gamet olmadığı için döllenme olayı da olmaz.
Eşeysiz üreme özellikleri nelerdir?- Bir tane ata canlı bulunur.
- Eşeysiz üremenin temelini mitoz bölünme oluşturur.
- Eşeysiz üreme erkek veya dişinin olmadığı üremedir. Bakteriler, tek hücreliler, amip gibi canlılar üreme çeşitleri içinde olan eşeysiz üreme ile çoğalırlar.
- Yeni oluşan bireyler oldukça fazladır.
- Oluşan yeni birey, çeşitlenme olmadığı için çevre koşullarına karşı oldukça dayanıksızdır. Kalıtsal çeşitlilik sadece mutasyon sonrasında meydana gelir.
Eşeysiz üreme çeşitleri
Bölünerek çoğalma, genelde tek hücreli canlılarda görülen üreme tipidir.
Ana canlının gelişip yeterli büyüklüğe ulaştıktan sonra bölünmesi ile olur.
Oluşan canlı her yönüyle tamamen ata canlıya benzer.
Tomurcuklanma ile çoğalma, ana bireyin vücudundan, mitoz bölünme ile bir çıkıntı meydana gelir, oluşan bu çıkıntı tomurcuktur.
Tomurcuk ana bireyden ayrılarak, uygun ortamı bulup yeni birey meydana gelir. Eğer tomurcuklar ana bireyden ayrılmadan yaşamaya devam ederse kolonileri oluşturur. Yeni oluşan yavru kimi zaman anaya yapışık halde kalırken kimi zamanda ayrılır.
Sporlanma ile çoğalma, bütün hava koşullarına karşı dayanıklı olan spor oluşumları çok sağlam zarla çevrilidir. Uygun ortam bulana kadar bekleyebilirler. Uygun ortam bulduklarında spor hücreleri yeni bireyler oluştururlar.
Vejetatif üreme ile çoğalma, daha çok gelişmiş bitkilerde görülen üreme şeklidir. Bitkilerde, üreme ile ilgisiz bir organ tarafından
yeni bitkinin oluşması olayıdır. Bu tür üremede canlılardan kopan bütün vücut parçaları kendini tamamlayarak yeniler ve yeni canlılar oluşturur.
2-Eşeyli üreme, farklı özellikler taşıyan iki değişik hücrenin veya çekirdeğin bir araya gelerek başka, yeni bir canlı oluşturmasına eşeyli üreme denir.
Eşeyli üreme özellikleri nelerdir?- Oluşan yeni birey, birebir ne anaya ne de ataya benzer.
- Çoğalma çeşitleri içindeki eşeyli üreme gelişmiş canlılarda görülür.
- Eşeyli üremede taraflardan biri dişi, diğeri erkek cinstendir.
- Bölünme şekli mayoz bölünmedir.
- Eşeyli üremede erkek ve dişi vardır ve oluşan yeni canlı değişik karakterde bir canlı olarak meydana gelir.
Eşeyli üreme çeşitleri
İzogami; kalıtsal karakterleri birbirinden ayrı iki gametin zigotu meydana getirmesiyle olan üremedir.
Heterogami; farklı şekillerde ve irilikte olan iki gametin zigotu oluşturmasıyla çoğalma çeşitlerinden olan heterogami gerçekleşir.
Konjugasyon; canlılar yan yana gelip gen alışverişi yaparak çoğalırlar.
Partenogenez; karıncalar ve arılarda görülen çoğalma türüdür. Genellikle yumurta, döllenmeden gelişerek yavruyu meydana getirir.
Hermafroditizm; her canlıda normal olarak tek üreme organı bulunur ve bir çeşit gamet üretir. Ancak bazı canlılarda her iki üreme organı da vardır. Bu tür canlıların hem dişi üreme organları hem de erkek üreme organları mevcuttur. Bu canlılara çift cinsiyetliler denir.
19.01.2024 19:22:10
Üreme Çeşitleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
