Dut, Kuzey yarımkürede ve özellikle ılıman bölgelerde yetişen çok tatlı bir meyve çeşididir. 12 türü bulunan, boyu 8 metreye kadar ulaşabilen, kenarları testere dişlilere benzeyen ve yeşil yaprakları olan bir çeşit ağaçtır. Bu ağacın yaprakları ile ipek böceği yetiştiriciliği yapılmaktadır. Mor, pembe ve kara renklerde tatlı ve sulu meyveleri vardır. Bu meyvelerden şurup ve reçeller yapılmaktadır. Ayrıca dutlardan pekmez de yapılır. Pekmez, sıfır şeker içeriği ile çok sevilerek tüketilmektedir.

Dut çeşitleri ülkemizde özellikle Anadolu bölgesinde ağırlıklı olarak yetişmektedir. Dutgiller familyasından olan Morus cinsi dut çeşitlerine dut ağacı denmektedir. Antiseptik ve antioksidan özelliklere sahip olan bu meyve, içerdiği yüksek lif sayesinde kanı temizleyerek insanlara şifa kaynağı olmuştur. Dut, geleceğin tedavi edici besinleri arasında en başta yerini almaktadır. Türkiye'de dutların yetiştirilmesi uzun süre kerestecilik için yapılmıştır. Koşullarının ve iklimin uygun olmasına rağmen meyvesi için daha sonradan yetiştirilmeye başlanmıştır.

Dut çeşitlerinde erkek ve dişi olmak üzere iki tür çiçek bir arada bulunur. Yaz aylarında erkek çiçeklerinin hepsi dökülür ve bu meyvenin dişi çiçekleri olgunlaşarak meyve halini alır. Genelde Mayıs ayının sonlarında dut meyvesinin hasadı yapılır. Dutlar çok hızlı büyüyebilen, gövdeleri silindirik ve dik olan, gövdesinde kabuk çatlakları bulunan bir ağaçtır. Dut ağaçlarının boyu 15 metreye kadar uzayabilen etli ancak gevrek bir yapıya sahiptir.

Dut çeşitlerinden bazılarını tanıyalım. Yaygın olarak yetişen beyaz dut, genelde ülkemizin hemen hemen tüm illerinde bulunur. Diğer önemli dut çeşitleri şunlardır:

Doğal antibiyotik olarak hayatımıza girmiş olan dutlar, kanın pıhtılaşmasını engelleyerek egzama gibi deri hastalıklarına iyi gelir ve zengin miktarda demir içerdiği için özellikle kansızlık çeken kadınlara birebir tavsiye edilir. Günlük düzenli olarak tüketilen dutlar kanınızın kısa süre içerisinde eski seviyesine ulaşmasını sağlar.

Beyaz dutun yaprağı taze olarak kurutulup saklanır ve daha sonra bu yapraklar suyun içinde kaynatılarak şifa niyetine içilir. Karadutların kökleri ve gövdelerinin kabuklarından ilaç yapılarak faydalanılır. Ayrıca kara meyvelerinden reçel, şurup ve marmelat yapılır. Meyvelerin içeriğindeki şeker organik olup, içerdiği pektin ve cyanin boya maddesi bulunur. Karadutlar mor ve siyah rengini bu maddelerden alır. Beyaz dutların yaprakları ateş düşürücü ve idrar söktürücü etkilere sahiptir. Ayrıca karadutun şerbeti ağız içinde gargara yapmaya yarar ve bu sayede boğaz enfeksiyonlarını gidermek için harika bir doğal ilaç sayılır. Bu yüzden, şu günlerde tam zamanı olan dutları bol bol tüketmek gerekir.