Kukla Çeşitleri Tarih boyunca kuklacılık, kültürümüzde önemli bir yer edinmiştir. Ancak günümüzde kuklacılıktan geriye kalan en belirgin unsur, gölge oyunları olmuştur. Kuklacılığın gölge oyunlarından çok daha önce var olduğu bilinmektedir. Kukla perdesine "çadır" ismi verilmiştir ve bu çadırda oynatılan ipli kuklalara "çadır hayal" denmiştir. Geçmişimizde profesyonel kukla oyunları olmasa da birçok eğlencede kukla oyunlarına yer verilmiştir. Özellikle Ramazan eğlencelerinde halkı eğlendirmek amacıyla Karagöz ve Hacivat gösterilerine sıkça yer verilmiş, en bilindik kukla karakterleri arasında İbiş de bulunmaktadır. Emek isteyen bu gösterilerde kullanılan kukla çeşitleri oldukça fazladır. Günümüzde yeri olmayan kukla oyunlarının nasıl ve ne şekilde yapıldığını belki bilemeyebiliriz. Bu nedenle, tarihimizde yer edinmiş geleneksel kukla çeşitlerine göz atmak faydalı olacaktır. El Kuklası Genellikle çoraptan yapılan bu kuklalar, yapan kişinin elleri sayesinde ağız ve gözlere sahip olabiliyor. Herhangi bir mekanizmaya sahip olmayan el kuklası, kuklacının elleriyle yaptığı hareketlere göre şekil alır ve sadece ağız kısmı hareket ettirilebilen bir kukla çeşididir. Kol Kuklası Kol kuklası da tıpkı el kuklası gibi bir mekanizmaya sahiptir. Kol kuklasını el kuklasından farklı kılan tek şey, ikinci bir kişiye ihtiyaç duyulmasıdır. Parmak Kuklası En kolay kullanılan kukla çeşididir. Minik bir kukla olduğu için parmaklarınızla kolayca hareket ettirebilirsiniz. Çubuklu Kukla Adından da anlaşılacağı gibi bir çubuk yardımıyla arkadan kurulan mekanizma ile idare edilen kukla, aynı zamanda ayakları olan ve aşağıdan da yönetilebilen bir kukla çeşididir. İpli Kukla Vücutları tam olan bu kuklalar, iplerle kontrol altına alınabilen ve oynatıcının kolaylıkla hareket ettirebileceği bir kukla çeşididir. Düz Kuklalar İpli kuklalar gibi yukarıdan oynatılabilen bu kuklalar, üç boyutlu bir kukla çeşididir. Gölge Oyunu Kuklaları Çubuklarla çadır denen perdeden oynatılan bu kuklalar, iki boyutlu mat ve deri malzemelerinden elde edilir. Siyah Işık Kuklası Karartılmış sahnelerde oynatılan, yalnızca oynatan kişinin göründüğü, siyah elbise giyen diğer kişilerin fark edilmediği bir kukla çeşididir. Su Kuklası Su altında saklanan çubuklarla idare edilen bu kuklalar, havuz içerisinde tahtadan yapılmış kukla çeşitleridir. Ekstra Bilgiler Kukla sanatının kökenleri antik dönemlere kadar uzanmaktadır. Her kültürde farklı türlerde kuklalar ve kukla oyunları geliştirilmiştir. Örneğin, Japonya'nın "Bunraku" kukla tiyatrosu, kuklacılığın en karmaşık ve incelikli türlerinden biridir. Bu tür, üç kuklacının birlikte çalışarak tek bir kuklayı hareket ettirmesini içerir. Avrupa'da ise kukla tiyatroları, özellikle Rönesans döneminde popülerlik kazanmıştır. Günümüzde kukla sanatı, eğitim ve terapi amaçlı da kullanılmaktadır. Kuklalar, çocukların duygusal ve sosyal gelişimine katkıda bulunurken, terapi süreçlerinde de etkili bir araç olarak kullanılmaktadır. |
