Grip Aşısı Çeşitleri ve Etkililikleri
Grip aşısı, influenza virüsüne karşı koruma sağlamak için geliştirilmiş bir aşıdır. Her yıl, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) gibi kuruluşlar, o yıl en yaygın olması beklenen influenza suşlarını belirler ve aşılar buna göre üretilir. Grip aşıları genellikle üç veya dört farklı influenza suşuna karşı koruma sağlayacak şekilde formüle edilir. İşte grip aşısı çeşitleri ve etkililikleri hakkında detaylı bilgiler:
1. Trivalan (Üçlü) Grip Aşısı
- Bu aşı, iki influenza A suşuna (H1N1 ve H3N2) ve bir influenza B suşuna karşı koruma sağlar.
- Genellikle en yaygın kullanılan aşı türüdür ve çoğu yetişkin ve çocuk için uygundur.
- Etkililik: DSÖ verilerine göre, trivalan aşılar, eşleşen influenza suşlarına karşı %40-60 oranında etkilidir. Ancak bu oran, yıllık virüs değişikliklerine bağlı olarak değişebilir.
2. Kuadrivalan (Dörtlü) Grip Aşısı
- Bu aşı, iki influenza A suşu (H1N1 ve H3N2) ve iki influenza B suşuna karşı koruma içerir, bu da daha geniş bir koruma sağlar.
- Özellikle çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar gibi yüksek risk grupları için önerilir.
- Etkililik: Kuadrivalan aşılar, trivalan aşılara kıyasla daha fazla influenza B suşuna karşı koruma sağladığından, genel etkililik oranı biraz daha yüksek olabilir. Çalışmalar, grip mevsiminde hastaneye yatışları %10-15 oranında azaltabildiğini göstermektedir.
3. Yüksek Doz Grip Aşısı
- Bu aşı, özellikle 65 yaş ve üstü yetişkinler için tasarlanmıştır ve standart aşılara göre dört kat daha fazla antijen içerir.
- Yaşlı bireylerde bağışıklık tepkisini artırmayı hedefler.
- Etkililik: Araştırmalar, yüksek doz aşının, standart aşılara kıyasla yaşlılarda grip kaynaklı hastaneye yatışları %24 oranında azalttığını göstermektedir.
4. Adjuvanlı Grip Aşısı
- Bu aşı, bağışıklık sisteminin tepkisini güçlendirmek için adjuvan adı verilen bir madde içerir ve genellikle 65 yaş ve üstü bireylerde kullanılır.
- Adjuvan, aşının daha uzun süreli ve güçlü koruma sağlamasına yardımcı olur.
- Etkililik: Çalışmalar, adjuvanlı aşının, standart aşılara göre yaşlılarda grip vakalarını %30-50 oranında azaltabildiğini belirtmektedir.
5. Canlı Atenüe Grip Aşısı (Burun Spreyi)
- Bu aşı, zayıflatılmış canlı influenza virüsleri içerir ve burun yoluyla uygulanır, genellikle 2-49 yaş arası sağlıklı bireyler için uygundur.
- Hamileler veya bağışıklık sistemi zayıf olanlar gibi belirli gruplar için önerilmez.
- Etkililik: Etkililik oranı değişkendir; bazı yıllarda enjeksiyon aşılarına benzer koruma sağlarken, diğerlerinde daha düşük olabilir. Genel olarak, çocuklarda %50-70 oranında etkili olduğu bildirilmiştir.
Hangi Grip Aşısı Daha Etkilidir?
- Etkililik, kişinin yaşı, sağlık durumu ve o yıl dolaşan influenza suşlarına bağlı olarak değişir. Genel olarak, kuadrivalan aşılar daha geniş koruma sağladığı için trivalan aşılara tercih edilebilir.
- Yüksek risk grupları (örn. yaşlılar, kronik hastalığı olanlar) için yüksek doz veya adjuvanlı aşılar daha etkili olabilir, çünkü bağışıklık tepkisini artırırlar.
- DSÖ ve yerel sağlık otoriteleri, her yıl hangi aşının kullanılacağına dair önerilerde bulunur; bu nedenle, en güncel bilgiler için bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.
Sonuç olarak, grip aşıları hastalığın şiddetini azaltmada ve yayılmasını önlemede etkilidir, ancak %100 koruma sağlamazlar. Aşı seçimi kişisel faktörlere bağlı olduğundan, doktorunuzla konuşarak sizin için en uygun aşıyı belirlemeniz önerilir.
|
