Yazma Çeşitleri
Güzel dilimiz Türkçede yazma çeşitleri, günlük hayatımızda sandığınızdan daha fazla yere sahiptir. Yazma çeşitlerini tam olarak bilmeseniz de aslında gündelik hayatta oldukça sık kullanmaktayız. Bu makalede sizlere Türkçemizdeki farklı yazma çeşitlerinden bahsedeceğim.
Türkçemizdeki Yazma Çeşitleri
- Eleştirel Yazma: Eleştirel yazı yazmanın temel amacı, okunulan metne tarafsız olarak bakıp olumlu ve olumsuz yanlarını dile getirmektir. İncelemenin sonunda duygu ve düşünceler yazılı olarak ifade edilir.
- Tümdengelim: Bu yazma türünde amaç, çoğu zaman yaratıcı düşünme, sorunları çözme ve genelleme yaparak bu konudaki becerileri geliştirmektir. Konuyu alakadar eden genel bir düşünce ortaya atılır ve tartışmalar sonucundaki düşünceler yazılı olarak biçimlendirilir.
- Tümevarım: Tümdengelim ile aynı amacı taşır ancak tümevarım yazma çeşitlerinde fark, bu sefer konu ile ilgili genel bir düşünce değil, oluşturulan grupların konunun farklı yönlerini yazmakla yükümlü olmalarıdır.
- Grup Olarak Yazma: Birkaç grup kurulur ve her bir grup, verilmiş olan konunun farklı yönlerini ele alır. Yazının sonunda grupların oluşturduğu metinler birleştirilir ve gerekli düzenlemeler yapılır. Bu yöntemin amacı, gruplardaki kişileri farklı görüşlere açık hale getirmek ve birlikte çalışma zevkini oluşturmaktır.
- Duyulardan Hareketle Yazma: Kişideki algı seviyesini yükseltmek için oluşturulan yazı çeşitleridir. Kişinin duyu organlarını harekete geçirecek koku, ses ya da his tarzında tetikleyici uyarıcılar verilerek bu konuda hissettiklerini yazması istenir.
- Bir Metinden Hareketle Yeni Bir Metin Yazmak: Belirlenen bir metin okutulur veya dinletilir, daha sonra da kişiden metni istediği gibi kendi duygu ve düşüncelerini ortaya dökerek yazması istenir. Bu yöntemin amacı, kişinin ilgi alanını belirlemektir.
- Bir Metni Kendi Kelimeleri ile Yeniden Oluşturma: Kişinin yazma tarzına özgünlük ve üslup kazandırmak için uygulanan yazma çeşitlerindendir. Belirlenen metin okutulup dinletildikten sonra metindeki olaylara göre kişi kendi özgünlüğü ile yeniden yazar.
- Tahminde Bulunma: Metnin bir bölümü okunur ve kişiden metnin devamını ya da öncesini tahmin etmesi istenir. Kişinin duygu ve düşüncesini geliştirmek için uygulanan yazma çeşididir.
- Metin Tamamlama: Kişinin kurgu becerisini geliştirmek için uygulanan yazma çeşitlerindendir. Metnin bir bölümü okunur, ardından dinleyiciden hayal gücünü kullanarak tamamlanması istenir.
- Yaratıcı Yazma: Bir konu hakkında yazardan kendisine çağrışım yapan kelimeleri not alması istenir. Bu kelimeleri kullanarak dilediği türde bir metin oluşturur. Yazma ve yaratma becerisini geliştirmek için uygulanan yöntemdir.
- Güdümlü Yazma: Birkaç kişi toplanıp konu hakkındaki duygu ve düşüncelerini etkili kullanmak için beyin fırtınası yaparlar. Ortaya çıkan fikirler ele alınıp yazıya dökülür.
- Kontrollü Yazma: Bu yazma çeşidindeki amaç, kişiye yazma becerisi kazandırmakla birlikte daha doğru cümle kalıpları kullanabilme becerisi katmaktır. Belirlenen metnin türü değiştirilerek yeniden yazılması ile uygulanır.
- Serbest Yazma: Belirlenmiş bir konuda hazırlık yapmadan, her şeyi baştan kendisi oluşturmak şartı ile yeniden yazılmasıdır.
- Kelime ve Kavram Havuzundan Seçerek Yazma: Kelime haznesine yeni ögeler katmak için yapılan yazma çeşitlerindendir. Karar verilen konu hakkındaki kavramlar belirlenir, seçilmiş kavramlar kullanılarak yazı oluşturulur.
- Boşluk Doldurma: Metnin belirlenen bölümlerindeki kelimeler çıkartılır. Kişiden bunların tamamlanması istenir.
- Not Alma: Bilgilerin devamlılığını sağlamak amacıyla yapılan yazma çeşitlerindendir. Önemli görülen yerler bir yere yazılır.
- Özet Çıkarma: Okunulan bir metnin olmazsa olmaz kısımlarını kullanarak yeniden metin oluşturmak için kullanılan yazma çeşitlerindendir.
Türkçemizdeki yazma çeşitleri, kişinin yazma becerilerini geliştirmek, düşüncelerini daha etkili bir şekilde ifade etmesini sağlamak ve yaratıcı düşünme yetisini artırmak için oldukça önemlidir. Bu yazma çeşitlerini bilmek ve uygulamak, dilimizi daha etkin bir şekilde kullanmamıza yardımcı olacaktır.
|
