Uyak Çeşitleri; Uyak şiirlerde, mısra sonlarında bir sonraki dize ile bir ses ahengi ve uyumu oluşturmak için yazılışları, okunuşları aynı fakat anlamları farklı kelime veya kelime gruplarından meydana gelen eklerin benzerliğidir. Uyak kafiye anlamına gelmektedir. Uyak mısra sonlarında yer alan ses benzerliği olarak ifade edilir. Şiirde ahenk ve uyum oluşturulması şiirin kolay bir şekilde ezberlenmesini ve kalıcı olarak akılda kalmasını sağlar. Her mısra sonunda ses benzerlikleri bulunurken önce redifler, sonra da kafiyeler bulunur. Uyak cumhuriyet döneminde kullanılmıştır. Kafiyenin oluşabilmesi için dizeler sonunda aranan özellikler bulunur.
Uyak Oluşabilmesi İçin Aranan Özellikler
Ses benzerliği olan sözcüklerin anlam bakımından farklı sözcükler içermesi gerekir.
Ses benzerliği olan sözcüklerin yazımının aynı olması gerekir.
Dize sonunda yer alan sözcüklerin ses bakımından benzemesi, anlamların birbirinden farklı olması gerekir
Kafiyeden sonra asla redif gelmez.
Uyak şemasında aynı harf ile gösterilen kelimeler arasındaki ortak sesler kafiye olarak kabul edilir.
Kelimelerin sonuna sonradan gelen ekler farklı anlam ve görev içeriyorsa onlarda uyak olarak kabul edilir.
Uyak (Kafiye) Çeşitleri
Yarım Kafiye: Mısra sonlarındaki harf benzerliği ile meydana gelen uyaklara yarım uyak denir. Ses ilgisi en az olan uyak çeşididir. Yarım kafiyede dize sonlarındaki sözcüklerde b, c, ç, d, g gibi sessiz harflerin benzeşmesi önemlidir. Fakat dize sonlarındaki sözcüklerde üzerinde eğer uzatma işareti yoksa a, e, ı, i, u, ü ünlü harfleriyle de uyak oluşabilir.
Örnek; Evlerin önü çardak.
Elifin elinde bardak
Sanki yeşil başlı bardak
Yüzer elif elif diye
Tam Kafiye: Mısra sonlarındaki iki tane ses benzerliği varsa tam kafiye olarak adlandırılır. Tam kafiye tam ses değerindedir. Tam kafiyeyi oluşturan seslerin biri ünlü diğeri ünsüz harftir. Fakat üzerinde şapka işareti bulunan yani uzatma işareti anlamına gelen a, u, ı harfleri ile yapılan uyaklar tam uyak olarak kabul edilir. Çünkü üzerinde şapka işareti bulunan harfler tam uyak olarak kabul edilir.
Örnek; Bütün sevgileri atıp içimden.
Varlığımı yalnız ona verdim ben
Elverir ki bir gün bana derinden
Ta derinden bana gel desin
Zengin Kafiye: Mısra sonlarındaki ses benzerliği tam kafiyedeki ses benzerliğine göre daha fazladır. Yani ses benzerliği üç sesten meydana gelmektedir. Birbirine benzeyen bu seslerin sıralanış biçiminde herhangi bir kural bulunmamaktadır. Fakat benzer ses sayısı arttıkça ses uyumu derecesi de artmaktadır.
Örnek: Ertesi gün başladı yolculuk
Soğuk bir mart sabahı buz tutuyor soluk
Tunç Kafiye: Uyağı oluşturan sözcüklerden birisinin diğer sözcük içerinde tam olarak yer alması sonucu meydana gelir. Tunç kafiyede sözcükler birbirinden bağımsız anlamlı veya anlamsız sözcüklerden oluşur. Tunç kafiyede iki veya daha fazla ses benzeyebilir.
Örnek: Yokuşlar kaybolur çıkarız düze
Kavuşur sonu gelmez gündüz
Cinaslı Kafiye: Mısra sonlarında bulunan sözcüklerin söylenişleri aynı fakat anlamları farklı olan uyak çeşididir.
Örnek: Madem çoban değildin.
Arkandaki sürü ne
Beni yardan ayıran
Sürüm sürüm sürüne
Son Güncelleme : 20.01.2024 18:03:08
Uyak Çeşitleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz.
1 Yorum Yapılmış "Uyak Çeşitleri"
Tunç kafiye ile cinaslı kafiye arasında farkı bir türlü anlayamadım. Bu konu hakkında her iki uyak türünü birbirinden ayıran örnekler vererek açıklayabilir misiniz? Bu konuyu anlayabilmek ve birbirine karıştırmamak için pratik olarak verebileceğiniz bir yöntem var mı? Sürekli kafam karışıyor. Ahmet Cengiz . 04.10.2018 20:28:39
CEVAP YAZ
Borç Çeşitleri
Borç Çeşitleri, Yapılan alışveriş sonucu ortaya çıkan vereceğin ödemesinin belli bir süreliğine ve şartlara göre ertelenmesiyle ortaya çıkan ya da geçici bir süreliğine geri verilmek üzere alınan para veya mala borç adı verilmektedir. Her iki durumda...
Bulmaca Çeşitleri
Bulmaca Çeşitleri; Hem gazetelerde hem de dergilerde bulunan farklı farklı çeşitleri olan ve bulunması istenen şeyi zihin ile düşündürerek bulmayı amaçlayan bilgi yoklama ya da kelime bulma oyunlarına bulmaca denir. Bulmaca çözen bireylerin zekâ, man...
Sos Çeşitleri
Sos çeşitleri, birçok baharat ve sebzenin birleştirilmesiyle hazırlanan karışımlara sos denir. Yemekler için farklı lezzetlerde ve çok sayıda soslar yapılmaktadır. Sos farklı kültürlerde daha yaygın olarak kullanılan bir lezzettir. Sos çeşitlerini he...
Yeşil Fasulye Çeşitleri
Fasulye çeşitleri, Oldukça yüksek besin değeri ile enerji deposu olan fasulye yaz kış demeden tüketilmesi mümkün olan bir besindir. İçerdiği yüksek protein değeri ile kuru fasulye diyet programlarında da yer alır. Kalp sağlığından, yorgunluğa kadar b...
Silah Çeşitleri
Silah çeşitleri, aslında oldukça fazla olmaktadır. Silah hem savunma amacı ile hem de av vb. Hobiler için kullanılan aletlerdir. Geçmişte silah olarak daha çok oklar kullanılırken, gelişen dünyada artık birçok silah üretimi yapılmaktadır. Kullanım se...
Ağda Çeşitleri
Ağda Çeşitleri; Kadınların vücut kıllarının temizlenmesi için kullandığı malzemedir ağda. Ağda yerine jilet ya da lazer yöntemleri de vardır. Fakat jilet pratik olmakla beraber kıl köklerini kuvvetlendirir, kılların daha hızlı çıkmasını sağlar, daha ...
Marul Çeşitleri
Marul çeşitleri, her türlü toprakta kolaylıkla yetişebilen bir sebze olan marul salataların vazgeçilmez ana maddesidir. 2-3 ay gibi kısa sürede açık veya kapalı alanlarda yetişebilir. Nemli ortamları oldukça severler. Ülkemizde çok çeşidi yetişmekted...
Kuru Fasulye Çeşitleri
Kuru Fasulye Çeşitleri, Kuru fasulye Türk mutfağının asırlardır vazgeçemediği gibi herkesin sevdiği bir yemektir. Besleyici değeri bakımından çok zengin içeriğe sahip olan kuru fasulye, isteğe göre yapılan birçok çeşidi vardır. Bunların içerisinde ku...
Kültür Çeşitleri
Kültür Çeşitleri, Kültür; İnsan türüne özgü olan bilgi, inanç ve davranışlar bütünü ve bu bütünlerin parçası olan maddi nesneler olarak tanımlanır. Sözlük anlamı ile kültür ise; Bir toplumun duyuş ve düşünüş birliğini meydana getiren, gelenek durumun...
Tost Çeşitleri
Tost çeşitleri, aslında kişinin damak tadına göre çok farklılık gösterebilmektedir. Ancak bugün burada temel olarak tercih ettiğimiz tost çeşitlerinden bahsedeceğiz. Tostlar bildiğiniz gibi kahvaltılıkların en pratik olanı olmaktadır. İki ekmek arası...
Bant Çeşitleri
Bant çeşitleri, sağlık alanında kullanılan bantlardan tutunda, evlerde, ofislerde ya da paketleme yapılan yerlerde bulunmaktadır. İlerleyen teknoloji ve ortaya çıkan değişik ihtiyaçlar sonucunda bant çeşitlerinin kendi içerisinde de değişik özellikle...
Mısır Çeşitleri
Mısır çeşitleri: Ülkemizde birçok bölgede yetiştiriciliği yapılan mısır oldukça dayanıklı olması bakımından her tür iklim yapısına uygundur. 2 metreye kadar uzayabilen saplarda yetişen ve oldukça faydalı bir tahıl olan mısır birçok çeşitte yetiştiril...
Borç Çeşitleri
Bulmaca Çeşitleri
Sos Çeşitleri
Yeşil Fasulye Çeşitleri
Silah Çeşitleri
Ağda Çeşitleri
Marul Çeşitleri
Kuru Fasulye Çeşitleri
Kültür Çeşitleri
Tost Çeşitleri
Bant Çeşitleri
Mısır Çeşitleri
Izgara Çeşitleri
Gaz Çeşitleri
Metal Çeşitleri
Doğru Çeşitleri
Dondurma Çeşitleri
Patates Çeşitleri
Ses Çeşitleri
Kayısı Çeşitleri
Saat Çeşitleri
Baklava Çeşitleri
Teleskop Çeşitleri
Matkap Ucu Çeşitleri
Telefon Çeşitleri
Diyet Çeşitleri
Ayı Çeşitleri
Döner Çeşitleri
Makas Çeşitleri
Pilav Çeşitleri
Popüler İçerik
Izgara Çeşitleri
Izgara Çeşitleri, kırmızı et, tavuk eti, balık eti gibi çeşitli et ürünlerinden ateş ile ızgara ızgara üzerinde yapılan ana yemeklerdir. Ülkemizde hem...
Gaz Çeşitleri
Gaz Çeşitleri; Gaz; maddenin üç halinden olup en düzensiz olanıdır. Gaz tanecikleri arasındaki boşluk çok fazladır, tanecikleri hem öteleme hem de tit...
Metal Çeşitleri
Metal çeşitleri, fiziksel ve kimyasal özelliklere dayalı olarak farklılık göstermektedir. Metallerin çoğu, sıvı benzeri hareket gösteren civa haricind...
Doğru Çeşitleri
Doğru Çeşitleri, Doğru her iki tarafı da sonsuz uzanan noktalara denilmektedir. Başka bir deyişle doğru, her iki yönden sonsuza kadar giden aynı nokta...
Dondurma Çeşitleri
Dondurma Çeşitleri, dondurma dört mevsim herkesin en çok severek tükettiği ve özellikle yaz aylarının en vazgeçilmez muhteşem lezzete sahip olan serin...
Patates Çeşitleri
Patates çeşitleri. Dünyada genelinde yaygın olarak tüketilen patates, mutfakların bir numaralı sebzesidir. Kızartması, püresi, kumpiri ile patatesi se...
Sitede yer alan haber ve içeriklerin tüm hakları saklıdır ve buradaki bilgiler sadece bilgilendirme amaçlı olup, kullanımına, uygulanmasına, satın alınmasına, delil gösterilmesine veya tavsiye edilmesine aracılık etmez. Sitemizdeki bilgiler, hiç bir zaman kesin bilgi kaynağı olmayıp, kullanıcılar tarafından eklenmiştir veya yorumlanmıştır. Buradaki bilgiler sitemizin asıl görüşlerini içermeyebileceği gibi hiçbir taahhüt ve tavsiye yerine de geçmez. Ocak - 2024
